Nieuwjaarsduik: in je badkleding het nieuwe jaar in!

De Nieuwjaarsduik. Op 1 januari 2018 is het weer zover. Duizenden mensen, van jong tot oud, die op de eerste dag van het jaar massaal in hun badkleding te water gaan. Ongeacht de weersomstandigheden. Maar hoe is de (inmiddels) traditie eigenlijk ontstaan? Waar komt deze bijzondere gewoonte vandaan? Want de vaak winterse januari-kou leent zich nu niet bepaald voor een potje zwemmen in de open lucht.

Canada is eigenlijk de bakermat van het fenomeern Nieuwjaarsduik. Op 1 januari 1920 werd daar de eerste Duik georganiseerd. In Vancouver om precies te zijn, door een zwemclub met de tot de verbeelding sprekende naam 'Vancouver Polar Bear Swim Club'. 10 zwemmers meldden zich op Nieuwjaarsdag voor deelname. Tegenwoordig komen er zo'n 2500 enthousiastelingen af op dit letterlijk coole evenement, om te water te gaan in de English Bay.

Nieuwjaarsduiken in Nederland

De historie van de Nederlandse versie begint in 1960 in Zandvoort. Georganiseerd door zwemclub Njord'59 uit Haarlem. De Nederlandse zwembond (KNZB) was in eerste instantie fel tegen het evenement en bestempelde het als 'zeer onverantwoord'. De bond dreigde zelfs met uitschrijving van leden die de duik op touw zetten. Toch kwam het er van. Eerst werd er 'getest', op 2^e Kerstdag 1959. Zes clubleden trotseerden de kou en namen een duik in de Noordzee. Alles verliep naar wens en dus zag de Nieuwjaarsduik op 1 januari van 1960 voor het eerst het levenslicht. Door de dreigende taal van de zwembond werd er in 1961 geen Duik gehouden, maar sinds 1962 is het een jaarlijks terugkerende festiviteit.

Inmiddels worden in Nederland ongeveer honderd duiken gehouden, met in totaal tussen de 40,000 en 50,000 zwemmers. De bekendste en grootste van Nederland, die van Scheveningen, werd voor het eerst georganiseerd in 1965. De eerste editie telde 7 deelnemers. Inmiddels rennen op Nieuwjaarsdag maximaal 10,000 mensen vanaf het Scheveningse strand de schuimende zee in. Om er verkleumd maar voldaan weer uit te komen. Eén keer wordt de Nieuwjaarsduik in Scheveningen afgelast, in 2007, vanwege het extreem slechte weer.

Veel van de Nieuwjaarsduiken, zo ook die van Scheveningen, worden gesponsord door Unox. De oranje Unox muts behoort voor veel deelnemers dan ook tot de standaard uitrusting bij het te water gaan. Zij die de duik wagen krijgen, naast de muts, ook een herinneringsvaantje. En uiteraard een blik erwtensoep van het Oer-Hollandse merk. Meedoen aan de Nieuwjaarsduik kost meestal tussen de 3 en 5 euro. Bijzonder is ook dat een deel van de opbrengst gaat naar de Nederlandse Voedselbank.

Een variant op de 'gewone' uitvoering van de Duik is de blote Nieuwjaarsduik. Ook wel, heel toepasselijk, Nieuwjaarsblotebillenduik genoemd. Deze vinden plaats op verschillende nudistenstranden in het land.
 

Oudjaarsduik

Bijzonder: er bestaat ook een Oudjaarsduik, al is er daar maar eentje van in Nederland. Hiervoor moet je naar Voorthuizen. Op de laatste zaterdag van het jaar vindt daar traditioneel de Oudjaarsduik plaats, georganiseerd door de plaatselijke afdeling van World Servants. Rond de 200 zwemmers nemen dan een duik in de recreatieplas Zeumeren. De opbrengst wordt besteed aan projecten van de christelijke jongeren-organisatie.